VOOR WELKE STRAFRECHTELIJKE FASES EN PROCEDURES KAN U TERECHT BIJ HET KANTOOR?
Mr. Devriendt levert bijstand in een ruime waaier van strafrechtelijke fases en strafprocedures. Een aantal vaak voorkomende zaken zijn bv.:
Om een misdrijf op te helderen zal de politie regelmatig overgaan tot het verhoor van de betrokken personen. Dat wil zeggen dat zowel slachtoffers, getuigen als verdachten ondervraagd kunnen worden. Al deze personen genieten van enkele basisrechten. Telkens moet de politie voorafgaand verwittigen dat niemand verplicht is zichzelf te beschuldigen en gebruik mag maken van het zwijgrecht. De verklaringen kunnen als bewijs gebruikt worden. Daarom heeft u het recht om na te gaan of het PV van verhoor overeenstemt met hetgeen u eerder verklaarde. Slachtoffers en getuigen hebben geen wettelijk recht op bijstand van een advocaat. Uiteraard mogen ze zelf het initiatief nemen om zich te laten bijstaan. Verdachten dienen altijd in kennis te worden gesteld van het feit dat ze verhoord worden als verdachten. Personen die verdacht worden (verdachten) van een misdrijf waarop een gevangenisstraf van minstens één jaar op staat, hebben een wettelijke recht op bijstand van een advocaat en op een voorafgaand vertrouwelijk gesprek. De verdachte dient voorafgaandelijk aan het verhoor in kennis te worden gesteld van zijn recht op bijstand van een advocaat. Als de verdachte geen advocaat heeft, wordt er desgewenst een advocaat toegewezen. Tijdens het vertrouwelijk gesprek bereidt de advocaat u voor op het verhoor. De advocaat ziet er op toe dat het verhoor correct verloopt. De advocaat zal u bv. behoeden voor ongeoorloofde druk en suggestieve vraagstellingen. Hij ziet er ook op toe dat het PV van verhoor een correcte weergave is van de mondelinge verklaring die u aflegde. Bijstand van een advocaat is zeker ook raadzaam wanneer u onschuldig bent.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het slachtoffer dat schadevergoeding wenst, kan zich burgerlijke partij stellen. Op die manier wordt het slachtoffer partij in de strafprocedure. Het is niet nodig dat er al een onderzoek loopt. Het slachtoffer kan namelijk tegen voorafgaandelijke betaling van een zgn. borgsom de strafvordering zelf instellen door een klacht met burgerlijke partijstelling neer te leggen bij de onderzoeksrechter. De burgerlijke partijstelling moet uiterlijk gebeuren voor de rechter in eerste aanleg.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het kan zijn dat een rechter iemand veroordeelt zonder dat de persoon in kwestie aanwezig was in de rechtbank. Dit heet dan een veroordeling bij verstek. Tegen dat vonnis kan onder bepaalde voorwaarden (bv. binnen de wettelijk voorziene termijn) verzet aangetekend worden. Verzet is een rechtsmiddel dat er voor zorgt dat de rechtbank die de beslissing bij verstek uitsprak uw zaak opnieuw zal behandelen zodat u deze keer wel de kans krijgt om u op de zitting te verdedigen.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Een zaak kan een tweede keer worden behandeld door hoger beroep in te stellen. Een hoger rechtscollege beoordeeld dan uw zaak opnieuw, ditmaal met 3 strafrechters. Om hoger beroep in te stellen, moet u een grievenformulier invullen. Dat is een document waarin u aangeeft tegen welke concrete beslissing u u hoger beroep aantekent. Dit kan de schuldigverklaring zijn, de strafmaat, de verbeurdverklaring… of het gehele vonnis. Het Hof van Beroep zal zich bij het behandelen van de zaak in beginsel beperken tot wat gevraagd werd in het grievenformulier.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Cassatieberoep is een rechtsmiddel om de wettigheid van het vonnis of arrest te laten controleren door het Hof van Cassatie. Het Hof van Cassatie zal dus niet de feiten nagaan, maar enkel nagaan of de rechter de wet correct heeft toegepast. Als het Hof van oordeel is dat het vonnis onwettig is, verbreekt ze het vonnis.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ziet er op toe dat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens wordt nageleefd. Dit verdrag bevat verschillende wezenlijke mensenrechten waaronder:
art. 2 EVRM: het recht op leven
Dit artikel kan geschonden zijn wanneer een gevangene overlijdt in de gevangenis. art. 5 EVRM: het recht op vrijheid en veiligheid
Dit artikel verzekert dat iemand enkel van zijn vrijheid beroofd kan worden overeenkomstig de wettelijke procedure. Wanneer de voorlopige hechtenis bijvoorbeeld onrechtmatig is, kan dit artikel geschonden zijn. art. 6 EVRM: het recht op een eerlijk proces
Dit artikel bepaalt dat het strafproces eerlijk moet verlopen. Dat betekent onder meer dat binnen een redelijke termijn een onafhankelijke en onpartijdige rechter uitspraak moet doen over de zaak. De verdediging moet daarbij genoeg tijd krijgen om haar verdediging voor te bereiden en moet in principe de mogelijkheid krijgen om getuigen à décharge te ondervragen. Onregelmatigheden in het strafonderzoek kunnen ertoe leiden dat het proces niet eerlijk is verlopen in die zin dat bv. de rechten van verdediging werden geschonden. art. 7 EVRM: geen straf zonder wet
U kan enkel gestraft worden voor een gedraging die de wet duidelijk omschrijft en die strafbaar was op het tijdstip dat u de gedraging stelde. beroepsmogelijkheden hebt uitgeput, kunt u beroep instellen bij het EHRM. Uw beroep zal enkel behandeld worden wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:
u bent zelf het slachtoffer van de schending van het mensenrecht u heeft volledig de Belgische procedure doorlopen met inbegrip van cassatieberoep het beroep wordt binnen de wettelijk voorziene termijn ingesteld het beroep wordt ingesteld tegen de Belgische overheid en niet tegen een individu Het EHRM kan een schending vaststellen en de overheid sanctioneren. Dit is een bijzonder formele en complexe procedure. Het EHRM laat toe dat u dit zelfstandig onderneemt, maar bijstand van een advocaat wordt aangeraden.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
- de huiszoeking: voorwaardenEen huiszoeking is een onderzoeksmaatregel die ertoe strekt bewijzen te verzamelen om zo een misdrijf op te helderen. Het spreekt voor zich dat dit een ernstige inmenging is met het grondrecht op privacy. Daarom is een huiszoeking enkel mogelijk in de gevallen bepaald door de wet. We kunnen drie categorieën onderscheiden: - de huiszoeking met huiszoekingsbevel Dit is de algemene categorie. Omdat een huiszoeking een zeer vergaande maatregel is, is deze in de regel slechts mogelijk met een voorafgaand bevel van de onderzoeksrechter, het huiszoekingsbevel. Dit bevel vermeldt de woning die doorzocht moet worden. De onderzoeksrechter kan dit enkel afleveren als er voldoende ernstige aanwijzingen zijn van een misdrijf. Een huiszoeking kan dus in geen geval het doel hebben te achterhalen of er eventueel een misdrijf is gepleegd of zal worden gepleegd. Wordt er evenwel een ander misdrijf ontdekt tijdens een regelmatige huiszoeking, kan hier rechtsgeldig een PV van opgesteld worden.Een huiszoekingsbevel laat toe heel de woning te doorzoeken.De huiszoeking mag in principe niet plaatsvinden tussen 21u00 en 05u00. - de huiszoeking met toestemmingEen huiszoeking kan steeds plaatsvinden zonder huiszoekingsbevel wanneer de bewoner daar vooraf schriftelijk in toestemt. De bewoner moet worden ingelicht over de gevolgen en de draagwijdte van zijn toestemming. Door de toestemming doet hij namelijk afstand van de onschendbaarheid van zijn woning. Als de toestemming ongeldig is, leidt dit tot de nietigheid van de huiszoeking.De toestemming kan enkel gegeven worden door de persoon die de woning bewoont, dus niet door de eventuele verhuurder.De huiszoeking kan in dit geval zowel overdag als ‘s nachts plaatsvinden in zoverre daarmee is ingestemd. - de huiszoeking door heterdaadWanneer de dader op heterdaad betrapt wordt, kan de procureur des Konings eveneens een huiszoeking (laten) doen (door de politie). Ook hiervoor is geen huiszoekingsbevel nodig, maar de huiszoeking moet wel na de betrapping op heterdaad gebeuren. De huiszoeking kan zowel overdag als ‘s nachts plaatsvinden. Elke verblijfplaats of schuilplaats van de dader kan doorzocht worden, alsook het de woning waar het misdrijf werd gepleegd.Het begrip ‘heterdaad’ wordt door de rechtspraak betrekkelijk ruim geïnterpreteerd.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
De onderzoeksrechter staat aan het hoofd van het gerechtelijk onderzoek. De onderzoeksrechter tracht het misdrijf zo goed mogelijk in kaart te brengen en op te helderen. Hiervoor kan de onderzoeksrechter dwangmaatregelen bevelen zoals bv. een huiszoeking, telefoontap, observatie, het doen installeren van afluisterapparatuur in bv. een woning of een voertuig. De onderzoeksrechter zoekt daarbij in principe naar elementen die zowel in het voordeel als in het nadeel van de verdachte spreken (à charge en à décharge). De onderzoeksrechter (en alleen hij/zij) kan een verdachte aanhouden en in voorlopige hechtenis plaatsen, ook al is die verdachte niet schuldig verklaard door een rechtbank. N.B. Veel misdrijven worden echter niet onderzocht a.d.h.v. een gerechtelijk onderzoek, maar a.d.h.v. een opsporingsonderzoek. Dat is een onderzoek dat gevoerd wordt door het Openbaar Ministerie. Het grote verschil met het gerechtelijk onderzoek is dat er tijdens het opsporingsonderzoek in principe geen dwangmaatregelen gebruikt mogen worden. Wilt het Openbaar Ministerie toch dwangmaatregelen nemen, zal de onderzoeksrechter dit eerst moeten toestaan.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het Openbaar Ministerie vervolgt de misdrijven en zorgt ervoor dat de dader gestraft wordt. Hiertoe kan ze in samenwerking met de politie een opsporingsonderzoek voeren om het misdrijf op te helderen en bewijzen te verzamelen. Het Openbaar Ministerie mag hierbij in principe geen dwangmaatregelen nemen zonder de voorafgaande toestemming van de onderzoeksrechter. Wanneer het onderzoek afgerond is, kan het Openbaar Ministerie de verdachte dagvaarden voor de rechtbank. In de rechtbank is het Openbaar Ministerie de tegenpartij van de verdachte. Het Openbaar Ministerie zal de schuld van de verdachte moeten bewijzen en de straf vorderen. Het Openbaar Ministerie kan ook een alternatieve maatregel voorstellen i.p.v. een dagvaarding als ze dat meer gepast vindt. Dat wil zeggen dat de zaak niet voor de rechter komt, maar via een minnelijke schikking of bemiddeling in strafzaken wordt afgehandeld. Ook kan de Procureur beslissen om de zaak te seponeren, bv. wegens een gebrek aan bewijzen of om opportuniteitsredenen.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
De onderzoeksrechter kan een verdachte aanhouden gedurende het onderzoek. Dan spreken we van voorlopige hechtenis. De verdachte zal van zijn vrijheid worden beroofd zonder dat zijn schuld is vastgesteld. Dit kan de onderzoeksrechter doen als hem dat noodzakelijk lijkt voor de openbare veiligheid en om te vermijden dat de verdachte zou vluchten, nieuwe feiten zou plegen, bewijzen zou doen verdwijnen of zou samenwerken met derden of andere verdachten. De voorlopige hechtenis kan worden uitgevoerd in de gevangenis of met een enkelband thuis. Maandelijks of tweemaandelijks krijgt de verdediging de kans om de zaak voor te leggen aan de raadkamer. Die zal beslissen of de verdachte terug in vrijheid te stellen, eventueel onder voorwaarden. Ook de onderzoeksrechter kan op elk moment beslissen om de verdachte vrij te laten.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
De kamer van inbeschuldigingstelling is een onderzoeksgerecht dat zich bevindt op het niveau van de hoven van beroep. De kamer van inbeschuldigingstelling behandelt het hoger beroep tegen bepaalde beslissingen van de onderzoeksrechter of de raadkamer. Als de onderzoeksrechter weigert inzage te geven in het dossier, een beslag op te heffen of bijkomend onderzoek uit te voeren, kan de verdediging deze kwestie voorleggen aan de kamer van inbeschuldigingstelling. Hetzelfde geldt onder bepaalde voorwaarden (voor de burgerlijke partij) bij een buitenvervolgingstelling van de verdachte of (voor de verdachte) bij de handhaving van de voorlopige hechtenis door de raadkamer. De kamer van inbeschuldigingstelling kan ook een controle uitvoeren op het lopende strafonderzoek en al de onregelmatige documenten in het dossier nietig verklaren.Daarnaast staat de kamer van inbeschuldigingstelling in voor de controle op de bijzondere opsporingsmethoden informantenwerking, infiltratie en observatie. Telkens wanneer een zaak naar het hof van assisen moet worden verwezen, zal de kamer van inbeschuldigingstelling eveneens tussenkomen en moeten beslissen over een eventuele doorverwijzing naar het hof van assisen.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het Hof van Cassatie is naast het grondwettelijk hof de hoogste rechtscollege van Belgïe. Het hof van cassatie kijkt toe op de wettigheid van uitgesproken vonnissen en arresten en bewaakt de eenheid van de rechtsspraak. Wanneer een zaak aan het Hof wordt voorgelegd, zal zij in beginsel louter nagaan of de rechter de wet correct heeft toegepast. Als dat niet zo is, verbreekt het Hof dit vonnis of arrest en zendt zij de zaak door aan een ander rechtscollege dat opnieuw uitspraak zal moeten doen over de zaak. Het Hof van Cassatie zal dus in principe niet de feiten zelf beoordelen, doch enkel de al correcte toepassing van het procedurele en het materiële recht.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
De correctionele rechtbank behandelt het gros van de strafzaken. De halsmisdrijven, zoals bv. moord, komen voor het Hof van Assisen en de verkeersovertredingen behoren tot de bevoegdheid van de politierechtbank. De correctionele rechtbank bestaat in principe uit één rechter die uitspraak zal doen over de zaak. In sommige gevallen zetelen er drie rechters, bijvoorbeeld wanneer de rechtbank in hoger beroep een verkeerszaak behandelt of wanneer het een zedenzaak of een andere zeer ingrijpende zaak betreft (bv. criminele organisatie, terrorisme, bepaalde complexe fiscale misdrijven enz.)
senodevriendt.bemaak een afpsraak
Het hof van assisen is onder meer bevoegd voor moordzaken. Het is de enige rechtbank met een jury. Dat zijn twaalf uitgelote burgers die zullen beslissen over de schuld of onschuld van de beklaagde. De voorzitter staat hen bij samen met twee andere beroepsrechters en leidt het proces in goede banen.
senodevriendt.bemaak een afpsraak
De politierechtbank doet voornamelijk uitspraak over verkeerszaken. Een alleenzetelende rechter behandelt de zaken. Tegen een vonnis van de politierechtbank kan u beroep aantekenen bij de correctionele rechtbank.
senodevriendt.bemaak een afpsraak